Oświadczenia przy wysyłkach substancji, mieszanin i produktów

Głównym dokumentem, z perspektywy realizowania wysyłek substancji, mieszanin i produktów, które klasyfikowane są jako materiały niebezpieczne i przewożone są na pełnych przepisach z zakresu tej problematyki, jest dokument przewozowy zawierający odpowiednie zapisy. Niemniej jednak, aby w pełni przygotować próbkę lub produkt do przewozu konieczne jest skompletowanie innych dokumentów towarzyszących, które uzależnione są od specyfiki danej wysyłki.

Jednym z coraz częściej wymaganych dokumentów przez firmy kurierskie, przewozowe, jak również urzędy są różnego rodzaju oświadczenia. Ich treść może poruszać pojedyncze aspekty, ale nie da się ukryć, że częściej występują w postaci łączonej, tj. ich treść reguluje kilka kwestii. Wymagania te kierowane są również w stosunku do indywiduów chemicznych, które nie są klasyfikowane jako towary niebezpieczne.

W trakcie organizowania różnych wysyłek dokumenty te wymagane są od firm działających w różnych branżach, jednakże najczęściej dotyczą one przedsiębiorstw farmaceutycznych. Sporządzenie tych dokumentów konieczne jest zarówno przy nadawaniu, jak również odbieraniu substancji i produktów gotowych.

Odpowiedzialność karna

Osoba odpowiedzialna za złożenie takiego oświadczenia, potwierdzająca fakt, że materiał spełnia warunki określone w nim, powinna być świadoma odpowiedzialności karnej wynikającej z art. 233 Kodeksu Karnego, który dodatkowo wskazywany jest w treści dokumentu. Artykuł ten mówi, że:

§ 1. Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Warunkiem odpowiedzialności jest, aby przyjmujący zeznanie, działając w zakresie swoich uprawnień, uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie lub odebrał od niego przyrzeczenie.
§ 3. Nie podlega karze za czyn określony w § 1a, kto składa fałszywe zeznanie, nie wiedząc o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pytania.
§ 4. Kto, jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu określonym w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 4 działa nieumyślnie, narażając na istotną szkodę interes publiczny, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 5. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli:
1) fałszywe zeznanie, opinia, ekspertyza lub tłumaczenie dotyczy okoliczności niemogących mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy,
2) sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy.
§ 6. Przepisy § 1-3 oraz 5 stosuje się odpowiednio do osoby, która składa fałszywe oświadczenie, jeżeli przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.

 Kwestie poruszane w oświadczeniu

Oświadczenie, że towar nie podlega Konwencji Waszyngtońskiej CITES i nie zawiera okazów gatunków roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem

Konwencja CITES reguluje problematykę międzynarodowego handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków, które zagrożone są wyginięciem. Umowa została sporządzona w celu ochrony dziko występujących populacji zwierząt i gatunków roślin, które zagrożone są wygienięciem poprzez kontrolę, nadzór i redukowanie międzynarodowego handlu nimi. Organem zarządzającym w tym zakresie w naszym kraju jest Minister Środowiska.

Oświadczenie, że towar nie zawiera azbestu

Przy wypisywaniu tego oświadczenia należy potwierdzić, że materiał/produkt nie zawiera minerałów włóknistych (azbest to nazwa handlowa). Biorąc pod uwagę aspekt chemiczny, są to najprościej ujmując – uwodnione krzemiany różnych metali (magnezu, wapnia, żelaza i sodu).

Oświadczenie, że towar nie zawiera środków odurzających, substancji psychotropowych i prekursorów

Przy wypisywaniu tego oświadczenia należy potwierdzić, że materiał/produkt nie zawiera środków odurzających, substancji psychotropowych i prekursorów narkotykowych.

Środek odurzający to każda substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działająca na ośrodkowy układ nerwowy, która została określona w wykazie środków odurzających w załączniku nr 1 do Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2005 nr 179 poz. 1485 z późn. zm.; obwieszczenie w sprawie jednolitego tekstu ustawy – Dz. U. 2016 poz. 224). Środki zostały podzielone na grupy od I-N do IV-N.

Fragment listy środków odurzających grupy I-N

Fragment listy środków odurzających grupy II-N

Fragment listy środków odurzających grupy IV-N

Substancja psychotropowa to każda substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działająca na ośrodkowy układ nerwowy, która została określona w wykazie substancji psychotropowych w załączniku nr 2 do Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2005 nr 179 poz. 1485 z późn. zm.; obwieszczenie w sprawie jednolitego tekstu ustawy – Dz. U. 2016 poz. 224). Substancje zostały podzielone na grupy od I-P do IV-P.

Fragment listy substancji psychotropowych grupy I-P

Fragment listy substancji psychotropowych grupy II-P

Prekursor to prekursor narkotykowy, który jest substancją sklasyfikowaną, o której mowa w art. 2 lit. a) do Rozporządzenia (WE) nr 273/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie prekursorów narkotykowych. Kategorię prekursorów narkotykowych określa załącznik I do wspomnianego rozporządzenia. W definicję zostały włączone również mieszaniny i produkty zawierające tę substancję.

Prekursory narkotykowe – kategoria 1

Oświadczenie dotyczące środków odurzających, substancji psychotropowych i prekursoró jest oświadczeniem najczęściej wymaganym przy realizowaniu wysyłek. O tyle, o ile problemu nie stanowi weryfikacja podstawowych substancji czynnych, kłopotów przysporzyć może rozpatrywanie wzorców zanieczyszczeń. W podjęciu jednoznacznej i bezpiecznej decyzji bez wątpienia może pomóc intepretacja wydana przez określone jednostki, np. Główny Inspektorat Farmaceutyczny lub Urzęd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych.

Oświadczenie, że towar nie zawiera alkoholu etylowego i wyrobów tytoniowych

Przy wypisywaniu tego oświadczenia należy potwierdzić, że materiał/produkt nie zawiera alkoholu etylowego i wyrobów tytoniowych. Dla doprecyzowania tych dwóch terminów warto podeprzeć się literą prawa (Dz. U. 2001 nr 31 poz. 353 z późn. zm.). Zgodnie z art. 2, pkt. 1):

alkohol etylowy oznacza płyn  alkoholowy uzyskany w wyniku destylacji po fermentacji alkoholowej produktów rolniczych albo płyn alkoholowy uzyskany w sposób syntetyczny.

Natomiast zgodnie z art. 2, pkt. 2):

wyrób tytoniowy oznacza wyrób wyprodukowany z tytoniu przeznaczony do palenia oraz tabakę.

Oświadczenie, że towar nie podlega ograniczeniom dotyczącym obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym

Przy wypisywaniu tego oświadczenia należy potwierdzić, że materiał/produkt nie podlega ograniczeniom dotyczącym obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym. Towarami tymi są towary o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, które są produktami podwójnego zastosowania lub uzbrojeniem. Pod pojęciem obrotu natomiast, należy rozumieć czynności typu wywóz, transfer wewnątrzunijny, usługę pośrednictwa, pomoc techniczną, przywóz i tranzyt. Kwestie dotyczące ograniczeń w tym zakresie zostały uregulowane w Ustawie z dn. 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa (Dz.U. 2000 nr 119 poz. 1250, z późn. zm.; obwieszczenie w sprawie jednolitego tekstu ustawy – Dz. U. 2017 poz. 150).

Oświadczenie, że towar nie zawiera znaków towarowych podlegających ochronie prawnej

Przy wypisywaniu tego oświadczenia należy potwierdzić, że produkt nie zawiera znaków towarowych podlegających ochronie prawnej. Kwestie odnoszące się do ochrony prawnej znaków towarowych reguluje Ustawa z dn. 30 czerwca Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2001 , nr 49, poz. 508, z późń. zm.; obwieszczenie w sprawie jednolitego tekstu ustawy – Dz. U. 2017 poz. 776). Znakiem towarowym może być wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym też forma towaru lub opakowania. Jednym zdaniem – każde oznaczenie, które może zostać przedstawione w sposób graficzny. Z założenia element ten powinien nadawać się do odróżnienia towarów jednego predsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Poprzez uzyskanie ochrony prawnej nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego zarówno w sposób zawodowy, jak i zarobkowy.

Oświadczenie, że towar nie zawiera odpadów podlegających procedurze uprzedniego zgłoszenia i zgody

Przy wypisywaniu tego oświadczenia należy potwierdzić, że materiał/produkt nie zawiera odpadów, które podlegają procedurze uprzedniego zgłoszenia i zgody. Regulacje dotyczące problematyki transportu odpadów zostały zawarte w Ustawie z dn. 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (Dz. U. 2007, nr 124, poz. 859, z późn. zm.; obwieszczenie w sprawie jednolitego tekstu – Dz. U. 2015, poz. 1048), Rozporządzeniu (WE) NR 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów oraz Konwencja bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych, sporządzona w Bazylei dn. 22 marca 1989 r. (Dz. U. 1995, nr 19, poz. 88).