19 czerwca 2018 Kategoria: Aktualności, Egzamin DGSA - zadania Autor: Karolina Kołdys

Zadanie z egzaminu DGSA – 29.05.2018, Warszawa

Firma ABC z Warszawy zamierza nadać do firmy XYZ z Bydgoszczy towar niebezpieczny, któremu został przypisany numer UN 1300. Materiał wykazuje średnie natężenie zagrożenia dominującego. Przewóz ma być realizowany w cysternie stałej. Materiał nie wykazuje zagrożenia dla środowiska.
Określ:
a) Kod cysterny, która spełnia najniższy dopuszczalny poziom wymagań konstrukcyjnych,
b) Maksymalny dopuszczalny stopień napełnienia dla cysterny charakteryzującej się minimalnymi wymaganiami konstrukcyjnymi, zakładając, że gęstość względna w temperaturze 15 stopni Celsjusza wynosi 876,2 kg/m3, a w temperaturze 50 stopni Celsjusza 852,2 kg/m3. Średnia temperatura cieczy w trakcie napełniania (tF) wynosi 4 stopnie Celsjusza. Zaprezentuj obliczenia.
c) Sporządź dokument przewozowy, zakładając, że w cysternie będzie przewożona maksymalna ilość materiału. Pojemność cysterny wynosi 10000 litrów.
d) Wymień dokumenty, które powinny znajdować się w jednostce transportowej w trakcie realizacji tego przewozu.
Powodzenia ;)!

0
39
18 czerwca 2018 Kategoria: Aktualności Autor: Karolina Kołdys

Klasyfikacja produktu

Odpowiednie określenie zagrożeń stwarzanych przez produkty to nie tylko smutny obowiązek wypełniania przepisów prawa. To przede wszystkim działanie majace na celu zapewnienie bezpieństwa w zakresie:

  • stosowania i postępowania z produktem,
  • magazynowania i usuwania go,
  • realizowania przewozów i czynności im towarzyszących.

Prawidłowa klasyfikacja towarów niebezpiecznych pozwala na doprecyzowania odpowiednich warunków realizacji przewozu, które mogą charakteryzować się znaczną różnorodnością, co niewątpliwie wynika ze specyfiki danego transportu.

W ostatnim czasie ponownie miałam przyjemność przygotowywać kompleksowo do wprowadzenia jeden z produktów, zarówno pod względem problematyki prawodawstwa chemicznego, jak i przewozu towarów niebezpiecznych każdym możliwym rodzajem transportu – drogowym, kolejowym, śródlądowym, morskim i lotniczym. Zaczynałam zupełnie od poczatku – od badań laboratoryjnych, aż po stworzenie pomocnej Instrukcji, która podpowiada jak ralizować cały proces nie tylko bezpiecznie, ale również efektywnie. Oprócz wskazania dla producenta wszelkich możliwości w zakresie pakowania, oznakowania, przygotowania jednostek transportowo-ładunkowych, dokumentacji, zarekomendowałam warunki, które wybrałabym osobiście m. in. ze względu na aspekt finansowy i skrócenie realizacji dostawy produktu.

Najlepsza metoda przy tworzeniu takich wytycznych to po prostu… zdrowy rozsądek i znalezienie złotego środka pomiędzy rzeczywistością i aspektem finansowym, a przepisami prawa.

Dziękuję za zaufanie!

 

A efekty poniżej:

 

 

P.S. Proszę zobaczyć jak spisuje się podpałka Dragon Power na filmie przygotowanym przez producenta.

0
5
17 marca 2018 Kategoria: Aktualności, Elementarz Autor: Karolina Kołdys

Towary niebezpieczne – Klasa 4.2 – Materiały podatne na samozapalenie

Klasę 4.2 reprezentują materiały piroforyczne oraz materiały i przedmioty samonagrzewające się. Samonagrzewanie jest procesem stopniowym, polegającym na reakcji materiału z tlenem zawartym w powietrzu, na skutek czego dochodzi do wydzielania energii cieplnej. W sytuacji, gdy szybkość wytwarzania ciepła i jego kumulacji jest wyższa niż szybkość jego wydzielania, może dojść do zjawiska samozapalenia materiału i w konsekwencji jego spalanie.

Materiały piroforyczne są najbardziej podatne na samozapalenie, ponieważ wykazują tą tendencję już przy zetknięciu z powietrzem nawet w małych ilościach, w ciągu krótkiego czasu, nawet 5 minut.

Materiały i przedmioty samonagrzewające się natomiast, mogą ulegać zapaleniu tylko w dużych ilościach i po upływie długiego czasu. Substancje i przedmioty reprezentujące tą grupę wykazują podatność na samonagrzewanie się w zetknięciu z powietrzem, bez dostarczania energii z zewnątrz.

Część materiałów klasy 4.2 wykazuje dodatkowe zagrożenie działaniem trującym. W związku z tym przy realizowaniu takich przewozów na pełnych przepisach Umowy ADR, jednym z niezbędnych elementów wyposażenia ochrony indywidualnej jest maska ucieczkowa.

W klasie 4.2, którą reprezentują materiały podatne na samozapalenie, występują również materiały, które charakteryzują się występowaniem zagrożeń dodatkowych typu:

  • wytwarzanie gazów palnych w zetknięciu z wodą,
  • działanie utleniające,
  • trujące,
  • żrące.

Przykładami towarów niebezpiecznych, które zostały zaliczone do klasy 4.2 są fosfor biały, fosfor żółty, metale i stopy piroforyczne, węgiel, a nawet bawełna zwilżona.

NATĘŻENIE ZAGROŻENIA

Materiały piroforyczne zaliczane są bezwzględnie do I grupy pakowania, która wskazuje na duże natężenie zagrożenia dominującego. Materiały samonagrzewające natomiast, do II (średnie natężenie zagrożenia dominującego) lub III (małe natężenie zagrożenia dominującego) grupy pakowania. Zaliczanie do grup pakowania dla materiałów samonagrzewających się oparte jest na badaniu próbki o określonej wielkości i rozpatrzeniu kwestii związanych z wystąpieniem procesu samozapalenia w określonej temperaturze lub wzrostu temperatury w określonej jednostce czasu.

MATERIAŁY, KTÓRE NIE ZOSTAŁY DOPUSZCZONE DO PRZEWOZU

Wśród materiałów samozapalnych występują również materiały, które nie zostały dopuszczone do przewozu. Są to materiały samonagrzewające się stałe, utleniające, które zostały zaklasyfikowane do UN 3127 MATERIAŁ SAMONAGRZEWAJĄCY SIĘ STAŁY UTLENIAJĄCY I. N.O. oraz podchloryn tert-butylu.

Czy wiesz, że…

  • Materiały piroforyczne zaliczane są do I grupy pakowania (duże natężenie zagrożenia dominującego),
  • Jednym z materiałów samozapalnych jest fosfor biały lub żółty. Materiał ten wymaga zapewnienia szczególnych warunków w trakcie realizacji przewozu. Dotyczy to również przypadków związanych z kierowaniem do przewozu próżnych nieoczyszczonych cystern po fosforze. Aby zapewnić jak największy poziom bezpieczeństwa wymagane jest odpowiednie zabezpieczenie zbiornika. Polega ono na napełnieniu próżnych nieoczyszczonych cystern środkiem ochronnym, tj. azotem lub wodą.
0
18
8 marca 2018 Kategoria: Aktualności, Egzamin DGSA - zadania Autor: Karolina Kołdys

Zadanie z egzaminu DGSA – 06.03.2018, Warszawa

Firma ABC z Warszawy zamierza nadać do firmy XYZ z Krakowa 12 ton mieszaniny ciekłej o nazwie handlowej Paruks. Mieszanina wykazuje toksyczność inhalacyjną na poziomie LC50 = 3mg/l oraz stanowi zagrożenie dla środowiska. Dodatkowo, produkt charakteryzuje się temperaturą wrzenia na poziomie 60 stopni Celsjusza, temperaturą zapłonu na poziomie 40 stopni Celsjusza oraz gęstością 1250 kg/m3. Odbiorca wymaga, aby przewóz był realizowany w DPPLach stalowych o maksymalnej pojemności, które zostały wyprodukowane w lutym 2014 przez firmę Contact z Niemiec. Duże pojemniki do przewozu luzem nie są przystosowane do spiętrzania. Dopuszczalna masa brutto tego opakowania to 4000 kg, a masa własna wynosi 250 kg.
a) Podaj klasę, kod klasyfikacyjny i grupę pakowania.
b) Podaj oznakowanie certyfikacyjne podstawowe dużego pojemnika do przewozu luzem. Określ w ilu minimum DPPLach o maksymalnej pojemności może zostać zrealizowany przewóz.
c) Określ oznakownie sztuki przesyłki i pojazdu.
d) Sporządź dokument przewozowy.

1
35
18 stycznia 2018 Kategoria: Aktualności, Elementarz Autor: Karolina Kołdys

TOWARY NIEBEZPIECZNE – KLASA 4.1 Materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne, materiały polimeryzujące, materiały wybuchowe stałe odczulone

Wśród klasy 4.1 wyróżniane są określone grupy materiałów:

  • materiały stałe łatwo zapalne i przedmioty,
  • stałe lub ciekłe substancje samoreaktywne,
  • materiały wybuchowe stałe odczulone,
  • materiały polimeryzujące,
  • substancje, które są podobne do substancji samoreaktywnych.

 

Do materiałów stałych zapalnych zaliczane są ciała stałe łatwo ulegające zapaleniu oraz materiały stałe, które wykazują tendencję do zapalenia się wskutek tarcia.

Materiały stałe łatwo zapalne reprezentowane są przez materiały występujące w różnej postaci (sproszkowanej, granulowanej, pasty), które mogą się łatwo zapalić wskutek krótkotrwałego kontaktu ze źródłem zapłonu. Część materiałów stałych zapalnych stwarza również zagrożenia dodatkowe. Wśród zagrożeń dodatkowych w obrębie tej grupy można wyróżnić działanie:

  • utleniające,
  • trujące,
  • żrące.

Materiały stałe zapalne zaliczane są do II (średnie natężenie zagrożenia dominującego) i III grupy pakowania (niskie natężenie zagrożenia dominującego). Kryteria oceny uzależnione są od grupy materiałów z którymi mamy do czynienia:

  • Materiały stałe łatwo zapalne, spalające się w czasie krótszym niż 45 sekund dla odległości 100 mm należy zaliczyć do:

– II grupy pakowania: gdy płomień przechodzi przez strefę zwilżoną,

– III grupa pakowania: gdy strefa zwilżona zatrzymuje płomień przez minimum 4 minuty.

  • Proszki metali lub stopów metali należy zaliczyć do:

– II grupy pakowania: gdy w trakcie badania palenie ulega rozprzestrzenieniu na całą długość próbki w czasie nie dłuższym niż pięć minut,

– III grupy pakowania: gdy w trakcie badania palenie ulega rozprzestrzenieniu na całą długość próbki w czasie dłuższym niż pięć minut.

Kolejna z grup, substancje samoreaktywne, obejmuje substancje termicznie niestabilne, które są podatne na rozkład silnie egzotermiczny, nawet bez udziału tlenu. Rozkład materiałów samoreaktywnych może zostać zainicjowany przez wiele czynników. Do czynników tych można zaliczyć ciepło, kontakt z określonymi zanieczyszczeniami typu kwasy, zasady, związki metali ciężkich, jak również czynniki pochodzenia mechanicznego – tarcie, uderzenie. Szybkość postępującego rozkładu jest zależna przede wszystkim od rodzaju materiału samoreaktywnego oraz temperatury. Wzrost temperatury powoduje wzrost szybkości rozkładu materiałów samoreaktywnych. Zagrożenie dodatkowe stwarzane przez te materiały może wynikać z wydzielających się toksycznych gazów lub par, powstających w wyniku rozkładu materiału samoreaktywnego, zwłaszcza w przypadku zapalenia się go. Biorąc pod uwagę wpływ temperatury na rozkład tych materiałów, warto podkreślić, że podczas realizacji przewozu niektórych substancji samoreaktywnych temperatura powinna być kontrolowana. Działanie to ma na celu zapobieżenie negatywnym skutkom, tj. egzotermicznemu rozkładowi. Bardzo duże zagrożenie stanowi fakt, że część substancji samoreaktywnych może rozkładać się w sposób wybuchowy, zwłaszcza pod zamknięciem. W związku z tym wrażliwość materiałów na czynniki inicjujące efekty niepożądane modyfikowana jest za pomocą rozcieńczalników lub odpowiednich opakowań. Głównymi grupami związków, reprezentującymi substancje samoreaktywne są:

  • azozwiązki alifatyczne,
  • azydki organiczne,
  • sole diazoniowe,
  • związki N-nitrozo,
  • sulfohydrazydy aromatyczne.

Wykaz materiałów samoreaktywnych – IATA DGR (przepisy lotnicze).

Materiały wybuchowe stałe odczulone są materiałami, które zostały zwilżone wodą lub alkoholem lub innymi substancjami lub mieszaninami kompatybilnymi z nimi, celem zminimalizowania właściwości wybuchowych tych materiałów. Substancje używane w tym celu muszą wykazywać pełną kompatybilność z tymi materiałami wybuchowymi, aby nie wystąpiło ryzyko zainicjowania reakcji niebezpiecznej. Do materiałów wybuchowych stałych odczulonych zostały zaliczone m.in.: pikrynian amonu, dinitrofenol oraz dinitrorezorcyna.

Materiały polimeryzujące to materiały, które bez stabilizacji ulegają silnie egzotermicznej reakcji, która skutkuje powstawanie większych cząstek lub tworzenie się polimerów w normalnych warunkach realizacji przewozu. Za materiały polimeryzujące uznaje się materiały, które charakteryzują się temperaturą samoprzyspieszającej się polimeryzacji (TSP) nie większa niż 75oC w warunkach przewozu, w opakowaniu, DPPL, cysternie w której są przewożone. Materiały te wykazują ciepło rozkładu większe niż 300 J/g.

Czy wiesz, że…

  • Wśród materiałów wybuchowych odczulonych klasy 4.1 występują materiały, które nie stwarzają zagrożeń dodatkowych (kod klasyfikacyjny D) oraz materiały, które stwarzają zagrożenie dodatkowe działaniem trującym (kod klasyfikacyjny DT).
  • Siarka, która jest zaklasyfikowana jako towar niebezpieczny klasy 4.1 o numerze UN 1350 nie podlega przepisom, jeżeli została odpowiednio uformowana, np. w bryłki, granule, tabletki, pastylki lub płatki.
0
14
8 stycznia 2018 Kategoria: Aktualności, Elementarz Autor: Karolina Kołdys

Towary niebezpieczne – Klasa 3 – Materiały ciekłe zapalne

Materiały ciekłe zapalne to materiały, których przewóz realizowany jest w największym natężeniu. Podyktowane jest to faktem, że do tej klasy zostały zaklasyfikowane ropopochodne. Są to również indywidua, które najpowszechniej występują w życiu codziennym. Do przykładów w tym zakresie możemy śmiało zaliczyć wyroby perfumeryjne, farby, lakiery do paznokci, czy też napoje alkoholowe.

Spirytus klasyfikowany jest jako UN 1170. W tym przypadku został zapakowany jako towar w ilościach ograniczonych („LQ” – Limited Quantities).

Tytuł klasy 3 obejmuje materiały ciekłe oraz przedmioty zawierające materiały tej klasy o temperaturze zapłonu nie wyższej niż 60°C. W odstępstwie od głównej, założonej reguły w kryteriach klasyfikacyjnych, tytuł klasy obejmuje również:

  • materiały ciekłe wraz ze stopionymi materiałami stałymi o temperaturze zapłonu wyższej niż 60°C, które są przewożone lub dostarczone do przewozu w stanie podgrzanym do temperatury równej lub wyższej niż ich temperatura zapłonu (UN 3256),
  •  materiały wybuchowe ciekłe odczulone (UN 1204, UN 2059, UN 3064, UN 3343, UN 3357, UN 3379),
  • olej napędowy, olej gazowy oraz olej opałowy lekki o temperaturze zapłonu nie wyższej niż 100 °C (UN 1202).

 

NATĘŻENIE ZAGROŻENIA

Natężenie zagrożenia dominującego, a tym samym zaliczenie do odpowiednich grup pakowania  oparte jest na temperaturze zapłonu (badanie w tyglu zamkniętym) oraz temperaturze początku wrzenia:

Zaliczenie materiałów ciekłych zapalnych do grup pakowania.

W stosunku do materiałów i preparatów ciekłych lepkich zapalnych, których temperatura zapłonu jest niższa niż 23°C możliwe jest zaliczenie ich do III grupy pakowania (małe natężenie zagrożenia dominującego) po spełnieniu określonych kryteriów, dotyczących m.in. lepkości kinematycznej, temperatury zapłonu oraz wysokość oddzielającej się warstwy rozpuszczalnika. Wśród tych materiałów i preparatów możemy wyróżnić:

  • farby,
  • lakiery,
  • emalie,
  • pokosty,
  • kleje,
  • politury.

Perfumy klasyfikowane są jako UN 1266. W tym przypadku zostały zapakowane jako towary w ilościach ograniczonych („LQ” – Limited Quantities).

ZAGROŻENIA DODATKOWE

W klasie 3, którą reprezentują materiały ciekłe zapalne, są również materiały, które charakteryzują się występowaniem zagrożeń dodatkowych typu:

  • działanie trujące,
  • działanieżrące,
  • kombinacja zagrożeń – trujące i żrące.

 

MATERIAŁY, KTÓRE NIE ZOSTAŁY DOPUSZCZONE DO PRZEWOZU

Materiały ciekłe zapalne, które są niestabilne chemicznie, powinny zostać dopuszczone do przewozu tylko i wyłącznie wtedy, gdy podjęto kroki, które mają na celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia niebezpiecznego rozkładu lub polimeryzacji podczas realizacji przewozu. Wśród materiałów ciekłych zapalnych występują również materiały, które nie zostały dopuszczone do przewozu. Do przewozu nie powinny zostać dopuszczone materiały wybuchowe ciekłe odczulone, które nie występują w wykazie towarów niebezpiecznych. Ponadto, do przewozu nie zostały dopuszczone również materiały, które są podatne na tworzenie nadtlenków, np. etery. Graniczną wartością eliminującą możliwość przewiezienia danego materiału jest zawartość w nich nadtlenku. Materiał nie jest dopuszczony do przewozu jeżeli zawartość nadtlenku przekracza 0,3% w przeliczeniu nad nadtlenek wodoru.

Czy wiesz, że…

  • Materiały wybuchowe odczulone klasy 3 nie stwarzają zagrożeń dodatkowych – kod klasyfikacyjny D,
  • Aromaty smakowe i olejki eteryczne również klasyfikowane są jako materiały ciekłe zapalne,
  • Alkohol etylowy (jeden z materiałów ciekłych zapalnych), może występować jak roztwór o niewielkiej zawartości wody (<0,2%). Roztwór taki nazywany jest spirytusem bezwodnym lub alkoholem absolutnym i znajduje zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym i paliwowym.
0
10
6 stycznia 2018 Kategoria: Aktualności, Elementarz Autor: Karolina Kołdys

Towary niebezpieczne – Klasa 2 – Gazy

Gazy definiowane są jako materiały, które:

  • w temperaturze 50°C mają prężność par większą niż 300 kPa lub
  • występują całkowicie w stanie gazowym w temperaturze 20°C pod ciśnieniem normalnym 101,3 kPa.

 

Tytuł klasy 2 obejmuje gazy czyste, mieszaniny gazów, mieszaniny jednego lub więcej gazów z jednym lub wieloma innymi materiałami, jak również przedmioty, które zawierają takie materiały. Zagrożeniem dominującym, odzwierciedlającym niebezpieczeństwo związane z manipulowaniem, magazynowaniem i przewozem tych towarów jest bez wątpienia emisja gazu spowodowana ciśnieniem lub reakcją chemiczną. W obrębie tej klasy, gazy zostały podzielone na kategorie względem stanu fizycznego, przedmiotów i urządzeń, które zawierają gazy, tj.:

  1. Gazy sprężone – są to gazy, które zostały zapakowane pod ciśnieniem celem przewozu, pozostając całkowicie w stanie gazowym do temperatury -50°C. Zaliczone zostały tu wszystkie gazy, których temperatura krytyczna jest niższa lub równa -50°C. Przykłady gazów sprężonych: wodór sprężony, krypton sprężony, tlen sprężony.
  2. Gazy skroplone  – są to gazy, które zostały zapakowane pod ciśnieniem celem przewozu, pozostając częściowo w stanie ciekłym w temperaturach powyżej -50°C. Wśród tej kategorii wyróżniamy również gazy skroplone pod wysokim ciśnieniem oraz gazy skroplone pod niskim ciśnieniem. Kryterium zostało oparte na podstawie temperatury krytycznej. Przykłady gazów skroplonych: siarkowodór, izobutylen, chlorowodór.
  3. Gazy skroplone schłodzone –  są to gazy, które zostały zapakowane pod ciśnieniem celem przewozu, pozostając częściowo w stanie ciekłym ze względu na ich niskie temperatury. Przykłady gazów skroplonych schłodzonych: etan schłodzony skroplony, hel schłodzony skroplony, neon schłodzony skroplony.
  4. Gazy rozpuszczone –  są to gazy, które zostały zapakowane pod ciśnieniem celem przewozu i są rozpuszczone w ciekłym rozpuszczalniku. Przykłady gazów rozpuszczonych: acetylen rozpuszczony, amoniak roztwór.
  1. Aerozole i naboje gazowe. Pod pojęciem aerozole rozumie się naczynia jednorazowego użytku, które są wykonane  takich materiałów konstrukcyjnych jak metal, szkło lub tworzywo sztuczne. Pojemnik ten zawierać może gaz sprężony, skroplony lub rozpuszczony pod ciśnieniem, jak również ciecz, pastę lub proszek. Aerozol wyposażony jest w urządzenie opróżniające, które umożliwia wyrzut zawartości pod postacią zawiesiny cząstek stałych lub ciekłych w gazie, w postaci piany, pasty lub proszku, bądź w stanie gazowym lub ciekłym. W Wykazie Towarów Niebezpiecznych występują jako UN 1950. Pod pojęciem nabojów gazowych, naczyń małych zawierających gaz, rozumie się naczynie jednorazowego użytku o określonej maksymalnej pojemności wodnej, zależnej od   materiału konstrukcyjnego,  z którego są wykonane (metal, materiał syntetyczny, szkło). Nabój gazowy ponadto, może być wyposażony w zawór. W Wykazie Towarów Niebezpiecznych występują jako UN 2037.
  2. Inne przedmioty zawierające gaz pod ciśnieniem. Przykładami są urządzenia chłodnicze oraz urządzenia małe zasilane węglowodorami gazowymi.
  3. Gazy niesprężone podlegające wymaganiom szczególnym (próbki gazu).
  4. Chemikalia pod ciśnieniem – ciecze, pasty, proszki, będące pod ciśnieniem gazu wytłaczającego. W Wykazie Towarów Niebezpiecznych występują jako pozycje od UN 3500 do UN 3505.
  5. Gazy zadsorbowane – gazy, które w trakcie pakowania celem przewozu zostały zaadsorbowane na porowatym materiale stałym.

 

Dodatkowo, wyłączając aerozole i chemikalia pod ciśnieniem, materiały i przedmioty klasy 2 zostały zaliczone do grup, zgodnie z ich dodatkowymi właściwościami niebezpiecznymi. Grupy te mogą być reprezentowane zarówno za pomocą jednego zagrożenia, jak również przez kombinację dwóch lub trzech zagrożeń, tj.:

  • A- duszące,
  • O – utleniające,
  • F – palne,
  • T – trujące,
  • TF – trujące, palne,
  • TC – trujące, żrące,
  • TO – trujące, utleniające,
  • TFC – trujące, palne, żrące,
  • TOC – trujące, utleniające, żrące.

 

Skutkiem tego wśród gazów wyróżniamy następujące gazy:

Gazy duszące – to gazy, które nie wykazują właściwości utleniających, palnych i trujących, ale zastępują tlen w powietrzu, przez co zmieniają skład atmosfery, którą oddychamy. Zawartość tlenu w powietrzu ma bardzo istotne znaczenie, ponieważ już przy stężeniu tlenu w powietrzu poniżej 18% może dojść do zaburzeń koordynacji, koncentracji, senności, utraty przytomności, a nawet uduszenia. Na szczególną uwagę w tym zakresie zasługują małe, zamknięte przestrzenie, bez wystarczającej wentylacji, z punktu bezpieczeństwa pracy personelu. Szczególną uwagę w tym zakresie należy zwrócić na małe pomieszczenia do przechowywania naczyń ciśnieniowych zawierających w/w gazy oraz kontenery.

Gazy palne – to gazy które w temperaturze 20°C, pod ciśnieniem normalnym 101,3 kPa są zapalne jeżeli ich stężenie w mieszaninie z powietrzem wynosi 13% objętościowych lub mniej lub charakteryzują się przedziałem zapalności w powietrzu minimum 12 punktów procentowych, niezależnie od dolnej granicy zapalności.

Gazy utleniające – są to gazy, które, mogą powodować lub nasilać palenie innych materiałów znacząco bardziej niż powietrze. Do grupy tej zostały zaliczone zarówno gazy czyste, jak również mieszaniny gazów o zdolności utleniającej przekraczającej 23,5%, która zostaje określona na podstawie metody wskazanej w odpowiedniej normie.

Gazy trujące – są to gazy, które znane są jako trujące lub żrące dla ludzi i stwarzają zagrożenie dla zdrowia lub podejrzewane są o działanie trujące lub żrące dla ludzi, ze względu na wartość toksyczności ostrej LC50.

Gazy żrące – są to gazy lub mieszaniny gazów, które całkowicie spełniają kryteria toksyczności wynikające z ich działania żrącego. Gazy te powinny być klasyfikowane jako gazy trujące, natomiast zagrożenie z tytułu działania żrącego powinno być uznawane jako zagrożenie dodatkowe.

Aerozole (UN 1950) zapakowane jako towary niebezpieczne w ilościach ograniczonych (LQ – Limited Quantities).

Kod klasyfikacyjny dla gazów w Umowie ADR/Regulaminie RID/Umowie ADN składa się z cyfry (oznaczającej stan fizyczny gazu lub przedmiot z którym mamy do czynienia) oraz litery/liter (oznaczającej/oznaczających zagrożenie dodatkowe stwarzane przez gaz). W przepisach dotyczących przewozów towarów niebezpiecznych transportem lotniczym (IATA DGR) i morskim (IMDG Code) kody klasyfikacyjne nie występują. W przepisach tych towary niebezpieczne klasy 2 zostały podzielone na podklasy:

  • Podklasa 2.1 – Gazy palne,
  • Podklasa 2.2 – Gazy niepalne i nietrujące,
  • Podklasa 2.3 – Gazy trujące.

Występują tam również wytyczne, które jasno określają pierwszeństwo zagrożeń dodatkowych. Gazy czyste i mieszaniny gazów z zagrożeniami związanymi z więcej niż jedną podklasą mają następujące znaczenie:

  • Podklasa 2.3 ma pierwszeństwo przed pozostałymi podklasami,
  • Podklasa 2.1 ma pierwszeństwo przed podklasą 2.2.
Przewóz gazu LPG w cysternie (UN 1965).

Przewóz gazu LPG w cysternie (UN 1965).

Czy wiesz, że…

  • UN 1052 FLUOROWODÓR BEZWODNY jest zaklasyfikowany do klasy 8 – Materiały żrące,
  • Podczas procesu skraplania gazu ziemnego objętość mieszaniny redukuje się 630 razy.
  • Podtlenek azotu znalazł zastosowanie w wielu dziedzinach, tj. przemysł wysokiej technologii (stosowany jako utleniacz w paliwie do silników rakietowych i jako czynnik powodujący chwilowy wzrost mocy silnika w tuningu samochodowym), przemysł spożywczy (stosowany jako dodatek do żywności) i medycyna (stosowany jako jeden ze składników znieczulenia ogólnego złożonego, jak również jako znieczulenie w stomatologii).
0
10
4 stycznia 2018 Kategoria: Aktualności, Elementarz Autor: Karolina Kołdys

Towary niebezpieczne – Klasa 1 – materiały wybuchowe i przedmioty z materiałami wybuchowymi

Do klasy 1 zaliczone są ciekłe lub stałe materiały wybuchowe mogące w następstwie reakcji chemicznej wydzielać gazy o takiej temperaturze i ciśnieniu i z taką prędkością, że mogą doprowadzać do zniszczeń w otaczającym środowisku. Tytuł klasy 1 obejmuje ponadto materiały pirotechniczne przeznaczone do wytwarzania efektów cieplnych, świetlnych i dźwiękowych, gazu lub dymu lub połączenia tych efektów, będących wynikiem bezdetonacyjnej, egzotermicznej reakcji chemicznej. Do klasy 1 klasyfikowane są również przedmioty wybuchowe oraz inne materiały i przedmioty, które wytwarzane są sposobami wybuchowymi lub pirotechnicznymi celem uzyskania efektów praktycznych. Metody badań, procedury i kryteria dla tej klasy zostały opisane w części I Podręcznika Badań i Kryteriów.

Materiały wybuchowe

Materiały wybuchowe są to materiały, które w następstwie reakcji chemicznej mogą wydzielać gazy o takiej temperaturze, ciśnieniu i takiej prędkości, że mogą doprowadzać do zniszczeń w otaczającym środowisku. Reakcja ta może zostać zainicjowana zarówno w sposób samorzutny, jak również pod wpływem zewnętrznego bodźca energetycznego. Niemniej jednak, aby dana substancja mogła być postrzegana jako materiał wybuchowy, musi spełniać określone warunki, wśród których możemy wyróżnić dużą szybkość przemiany, wykazywanie tendencji do egzotermicznej przemiany struktury chemicznej oraz występowanie przeważającej części powstałych produktów w postaci gazowej.

Wśród materiałów wybuchowych występują związki chemiczne oraz mieszaniny. Jednakże, bez względu na rodzaj materiału wybuchowego, powinien spełniać on optymalne kryteria w zakresie wystarczającego zasobu energii do wykonywania prac, wrażliwości na bodźce energetyczne, a co najważniejsze z punktu widzenia bezpieczeństwa – zadowalającej trwałości podczas transportu i przechowywania.

Podstawowe pojęcia występujące w problematyce materiałów wybuchowych to spalanie, detonacja i deflagracja. Pod pojęciem spalanie rozumiemy reakcję chemiczną, podczas której następuje wydzielenie ciepła (reakcja egzotermiczna), która przebiega z taką szybkością, że odprowadzanie ciepła do otoczenia uniemożliwia przyspieszenie reakcji, skutkujące natychmiastowym rozkładem ciała, które się pali. Produktami reakcji spalania mogą być zarówno gazy, jak również i ciecze. Czynnikami inicjującymi reakcję spalania mogą być bodźce mechaniczne (tarcie, uderzenie) i bodźce cieplne (podwyższona temperatura, kontakt ze źródłem zapłonu).

Detonacja jest to zjawisko rozkładu materiału wybuchowego, które przebiega z dużą prędkością i któremu towarzyszy wydzielanie się wielkich ilości energii. Podczas tego zjawiska obserwuje się występowanie w produktach wybuchu gazów lub par oraz samorzutność postępowania. Szybkość liniowa detonacji zawiera się w przedziale od kilkuset do kilkunastu tysięcy metrów na sekundę.

Deflagracja natomiast, rozpatrywana jest jako stosunkowo powolny rozkład materiałów wybuchowych. Zjawisko to, bardzo często określane jest również jako palenie wybuchowe. Szybkość deflagracji zależna jest od ciśnienia i temperatury, ponieważ wzrasta wraz ze wzrostem tych parametrów.

Różnice pomiędzy spalaniem, detonacją i deflagracją dotyczą głównie szybkości ich przebiegu. Biorąc pod uwagę spalanie i deflagrację, szybkość liniowa tych reakcji wynosi od kilku milimetrów do kilku centymetrów na sekundę, natomiast przy detonacji – od kilkuset metrów do kilku kilometrów na sekundę. Dodatkowo, biorąc pod uwagę produkty reakcji, przy deflagracji i detonacji produktami reakcji są zawsze gazy lub pary, natomiast przy paleniu produktami reakcji mogą być również ciecze.

Z uwagi na to, że materiały i przedmioty wybuchowe wykazują pewne zróżnicowanie pod względem rodzaju i zasięgu stwarzanych zagrożeń, zostały podzielone na sześć podklas (1.1 – 1.6).

Definicje podklas materiałów i przedmiotów wybuchowych (klasa 1).

Materiałom i przedmiotom wybuchowym zostały przypisane również określone grupy zgodności, określające poniekąd właściwości użytkowe tych materiałów i przedmiotów.

Definicje grup zgodności materiałów i przedmiotów wybuchowych (klasa 1).

Mieszaniny pirotechniczne

            Mieszaniny pirotechniczne to szeroko pojęte mieszaniny, których składniki dobrane są w taki sposób, aby masy ulegały regulowanej reakcji spalania, wytwarzając przy tym zamierzone efekty pirotechniczne- cieplne, świetlne, dźwiękowe, gaz lub dym lub kombinację tych efektów. Podstawowe składniki mas pirotechnicznych stanowią utleniacz i substancja palna, natomiast substancji dodatkowych w tym zakresie występuje całe spektrum, w zależności od efektów, które są przewidywane do uzyskania.

Zapakowane fajerwerki – OGNIE SZTUCZNE, numer UN 0336 (1.4 G).

 

Czy wiesz, że…

  • Zaliczenie ogni sztucznych do numerów UN 0333, UN 0334, UN 0335, UN 0336 może być dokonane na podstawie analogii, bez potrzeby wykonywania badań.
  • Podklasą wykazującą największe zagrożenie jest podklasa 1.1.
  • Podklasą wykazującą najmniejsze zagrożenie jest podklasa 1.4.
0
8
29 października 2017 Kategoria: Aktualności, Elementarz Autor: Karolina Kołdys

Klasyfikacja towarów niebezpiecznych

Informacje ogólne

Charakterystyka fizyczna, chemiczna oraz biologiczna stanowi podstawę w trakcie klasyfikacji towarów niebezpiecznych. Podczas tego procesu porównywane są właściwości danej substancji z kryteriami klasyfikacyjnymi zawartymi w przepisach o przewozie towarów niebezpiecznych. Zagrożenie dominujące jest czynnikiem determinującym zaliczenie towaru do określonej klasy. Może ono występować z ustalonym natężeniem, które określane jest za pomocą grupy pakowania (akronim „GP” lub „PG”). W przypadku gdy towar stwarza więcej zagrożeń o mniejszej intensywności, zostają one określone mianem zagrożeń dodatkowych, opisanych za pomocą kodów klasyfikacyjnych. Finalnym etapem jest przyporządkowanie numeru UN i prawidłowej nazwy przewozowej dla danego towaru niebezpiecznego.

Rozwiązując zagadnienia dotyczące klasyfikacji materiałów lub przedmiotów jako towar niebezpieczny, należy zwrócić uwagę na to, że proces ten przebiega w sposób etapowy, wedle ściśle ustalonego schematu. Procedura klasyfikacji jest jak drabina. Pokonywanie kolejnych szczebli (etapów) doprowadzi do wyznaczonego celu, jakim jest:

  • przypisanie numeru UN danej substancji, mieszaninie, przedmiotowi, lub
  • stwierdzenie, że indywidua te nie podlegają pod kryteria klasyfikacyjne.

 

Przykłady

Materiał ciekły charakteryzujący się temperaturą wrzenia równą 85 °C i temperaturą zapłonu równą 30 °C. Dodatkowo, materiał wykazuje toksyczność dermalną LD50 = 30 mg/kg. Dokonaj klasyfikacji materiału, wiedząc, że jest on pestycydem bipirydylowym. Do każdego etapu wskaż podstawę prawną.

Rozwiązanie przykładu w ujęciu przepisów Umowy ADR/Regulaminu RID/Umowy ADN

 

Krok 1

Z treści zadania wyodrębnij wszystkie dane dotyczące substancji/mieszaniny. Zwróć uwagę na właściwości fizyczne, chemiczne, biologiczne i dodatkowe informacje, które mogą być istotne z punktu widzenia wyboru odpowiedniej pozycji.

Dane:

Tzapłonu = 30 °C

Twrzenia = 85 °C

Toksyczność dermalna, LD50 = 30 mg/kg

Ciecz, pestycyd bipirydylowy

 

Krok 2

Wyodrębnij zagrożenia stwarzane przez substancję/mieszaninę i określ jakim klasom odpowiadają. Określ również na poziomie której grupy pakowania występuje każde z wyszczególnionych zagrożeń. Kieruj się kryteriami klasyfikacyjnymi wskazanymi dla poszczególnych klas – patrz 2.2.x.1 ADR/RID/ADN, gdzie x = numer klasy (np. klasa 3 – 2.2.3.1 ADR/RID/ADN, klasa 6.1 – 2.2.61.1 ADR/RID/ADN).

Kryteria klasyfikacyjne, które spełnia materiał:

  • dla klasy 3 (Materiały ciekłe zapalne)

– materiał ciekły, Tzapłonu ≤ 60 °C (patrz 2.2.3.1.1 ADR/RID/ADN),

– III grupa pakowania – Tzapłonu ≥ 23 °C i ≤ 60 °C, Twrzenia > 35 °C (patrz 2.2.3.1.3 ADR/RID/ADN).

  • dla klasy 6.1 (Materiały trujące)

– materiał trujący (2.2.61.1.1 ADR/RID/ADN),

– I grupa pakowania – toksyczność dermalna, LD50 ≤ 50 mg/kg (patrz 2.2.61.1.7 ADR/RID/ADN).

 

Krok 3

Dokonaj wyboru zagrożenia dominującego na podstawie hierarchii zagrożeń (patrz 2.1.3.5.3 ADR/RID/ADN). Zweryfikuj, czy na liście znajdują się zagrożenia, które charakteryzują materiał opisywany w zadaniu. Jeżeli tak, to:

  • zagrożenie znajdujące się na wyższej pozycji jest zagrożeniem dominującym, na podstawie którego materiał zaliczany jest do określonej klasy,
  • zagrożenie z dalszych pozycji listy lub nie występujące na niej jest zagrożeniem dodatkowym.

W sytuacji, gdy na liście nie występuje żadne z zagrożeń, które charakteryzuje opisywany materiał, zagrożenie dominujące określane jest na podstawie tabeli pierwszeństwa zagrożeń – patrz 2.1.3.10 ADR/RID/ADN.

 

Krok 4

Zagrożenia charakteryzujące materiał:

  • zagrożenie dla klasy 3 na poziomie III grupy pakowania,
  • zagrożenie dla klasy 6.1 na poziomie I grupy pakowania.

W tym przypadku zagrożeniem dominującym jest działanie trujące.

 

Krok 5

Określ kod klasyfikacyjny materiału, z uwzględnieniem zagrożeń dodatkowych. Kod klasyfikacyjny należy wybrać spośród kodów klasyfikacyjnych, które zostały wskazane dla klasy ustalonej na podstawie zagrożenia dominującego – 2.2.x.1.2  lub 2.2.x.3 ADR/RID/ADN, gdzie x = numer klasy (patrz 2.2.61.1.2 lub 2.2.61.3 ADR/RID/ADN). Kod klasyfikacyjny dla opisywanego materiału to TF2 – Materiały trujące, zapalne, ciekłe, stosowane jako pestycydy.

 

Krok 6

Określ numer UN i prawidłową nazwę przewozową materiału na podstawie ustalonego kodu klasyfikacyjnego. Skorzystaj z wykazu pozycji grupowych, które zawarte są w 2.2.x.3 ADR/RID/ADN, gdzie x = numer klasy (patrz 2.2.61.3 ADR/RID/ADN). Pamiętaj o dodatkowych danych zawartych w treści zadania: Materiał jest pestycydem bipirydylowym.

 

  • Numer UN: UN 3015
  • Nazwa przewozowa: PESTYCYD BIPIRYDYLOWY TRUJĄCY CIEKŁY ZAPALNY

 

PODSUMOWANIE

Klasa: 6.1 – Materiały trujące

Grupa pakowania: I

Kod klasyfikacyjny: TF2

Numer UN: UN 3015

Nazwa: PESTYCYD BIPIRYDYLOWY TRUJĄCY CIEKŁY ZAPALNY

 

 

Rozwiązanie przykładu w ujęciu Kodeksu Morskiego IMDG Code

 

Krok 1

Z treści zadania wyodrębnij wszystkie dane dotyczące substancji/mieszaniny. Zwróć uwagę na właściwości fizyczne, chemiczne, biologiczne i dodatkowe informacje, które mogą być istotne z punktu widzenia wyboru odpowiedniej pozycji.

Dane:

Tzapłonu = 30 °C

Twrzenia = 85 °C

Toksyczność dermalna, LD50 = 30 mg/kg

Ciecz, pestycyd bipirydylowy

 

Krok 2

Wyodrębnij zagrożenia stwarzane przez substancję/mieszaninę i określ jakim klasom odpowiadają. Określ również na poziomie której grupy pakowania występuje każde z wyszczególnionych zagrożeń. Kieruj się kryteriami klasyfikacyjnymi wskazanymi dla poszczególnych klas – patrz 2.x.1 IMDG Code, gdzie x = numer klasy (np. klasa 3 – 2.3.1 IMDG Code, klasa 6 – 2.6.1 IMDG Code, klasa 6.1 – 2.6.2 IMDG Code).

Kryteria klasyfikacyjne, które spełnia materiał:

  • dla klasy 3 (Materiały ciekłe zapalne)

– materiał ciekły, Tzapłonu ≤ 60 °C (patrz 2.3.1.2 IMDG Code),

– III grupa pakowania – Tzapłonu ≥ 23 °C i ≤ 60 °C, Twrzenia > 35 °C (patrz 2.3.2.6 IMDG Code).

  • dla klasy 6.1 (Materiały trujące)

– materiał trujący (patrz 2.6.1 IMDG Code),

– I grupa pakowania – toksyczność dermalna, LD50 ≤ 50 mg/kg (patrz 2.6.2.2.4.1 IMDG Code).

 

Krok 3

Dokonaj wyboru zagrożenia dominującego na podstawie hierarchii zagrożeń (patrz 2.0.3.4 IMDG Code). Zweryfikuj, czy na liście znajdują się zagrożenia, które charakteryzują materiał opisywany w zadaniu. Jeżeli tak, to:

  • zagrożenie znajdujące się na wyższej pozycji jest zagrożeniem dominującym, na podstawie którego materiał zaliczany jest do określonej klasy,
  • zagrożenie z dalszych pozycji listy lub nie występujące na niej jest zagrożeniem dodatkowym.

W sytuacji, gdy na liście nie występuje żadne z zagrożeń, które charakteryzuje opisywany materiał, zagrożenie dominujące określane jest na podstawie tabeli pierwszeństwa zagrożeń – patrz 2.0.3.6 IMDG Code.

 

Krok 4

Zagrożenia charakteryzujące materiał:

  • zagrożenie dla klasy 3 na poziomie III grupy pakowania,
  • zagrożenie dla klasy 6.1 na poziomie I grupy pakowania.

W tym przypadku zagrożeniem dominującym jest działanie trujące.

 

Krok 5

Określ ewentualne zagrożenie dodatkowe lub stwierdź, że materiał nie wykazuje zagrożeń dodatkowych.

 

Krok 6

Określ numer UN i prawidłową nazwę przewozową materiału na podstawie ustalonych informacji. Skorzystaj z Appendix A – List of generic and N.O.S. Proper Shipping Names. Pamiętaj o dodatkowych danych zawartych w treści zadania: Materiał jest pestycydem bipirydylowym. Skieruj się do: klasa 6/klasa 6.1/Specific Entries/Pesticides/(b) Liquid, ponieważ posiadasz informacje, które pozwalają na uszczegółowienie prawidłowej nazwy przewozowej.

  • Numer UN: UN 3015
  • Nazwa przewozowa: BIPYRYDILIUM PESTICIDE, LIQUID, TOXIC, FLAMMABLE

 

PODSUMOWANIE

Klasa: 6.1 – Materiały trujące

Grupa pakowania: I

Numer UN: UN 3015

Nazwa: BIPYRYDILIUM PESTICIDE, LIQUID, TOXIC, FLAMMABLE

 

 

Rozwiązanie przykładu w ujęciu przepisów IATA DGR

 

Krok 1

Z treści zadania wyodrębnij wszystkie dane dotyczące substancji/mieszaniny. Zwróć uwagę na właściwości fizyczne, chemiczne, biologiczne i dodatkowe informacje, które mogą być istotne z punktu widzenia wyboru odpowiedniej pozycji.

Dane:

Tzapłonu = 30 °C

Twrzenia = 85 °C

Toksyczność dermalna, LD50 = 30 mg/kg

Ciecz, pestycyd bipirydylowy

 

Krok 2

Wyodrębnij zagrożenia stwarzane przez substancję/mieszaninę i określ jakim klasom/podklaskom odpowiadają. Określ również na poziomie której grupy pakowania występuje każde z wyszczególnionych zagrożeń. Kieruj się kryteriami klasyfikacyjnymi wskazanymi dla poszczególnych klas/podklas – patrz 3.x IATA DGR, gdzie x = numer klasy (np. klasa 3 – 3.3 IATA DGR, klasa 6 – 3.6 IATA DGR, podklasa 6.1 – 3.6.1 IATA DGR).

Kryteria klasyfikacyjne, które spełnia materiał:

  • dla klasy 3 (Materiały ciekłe zapalne)

– materiał ciekły, Tzapłonu ≤ 60 °C (patrz 3.3.1.2 IATA DGR),

– III grupa pakowania – Tzapłonu ≥ 23 °C i ≤ 60 °C, Twrzenia > 35 °C (patrz 3.3.2.2, Table 3.3.A IATA DGR).

  • dla podklasy 6.1 (Materiały trujące)

– materiał trujący (patrz 3.6.1.1 IATA DGR),

– I grupa pakowania – toksyczność dermalna, LD50 ≤ 50 mg/kg (patrz 3.6.1.3, Table 3.6.A IATA DGR).

 

Krok 3

Dokonaj wyboru zagrożenia dominującego na podstawie hierarchii zagrożeń (patrz 3.10.2 IATA DGR). Zweryfikuj, czy na liście znajdują się zagrożenia, które charakteryzują materiał opisywany w zadaniu. Jeżeli tak, to:

  • zagrożenie znajdujące się na wyższej pozycji jest zagrożeniem dominującym, na podstawie którego materiał zaliczany jest do określonej klasy,
  • zagrożenie z dalszych pozycji listy lub nie występujące na niej jest zagrożeniem dodatkowym.

W sytuacji, gdy na liście nie występuje żadne z zagrożeń, które charakteryzuje opisywany materiał, zagrożenie dominujące określane jest na podstawie tabeli pierwszeństwa zagrożeń – patrz Table 3.10.A IATA DGR.

 

Krok 4

Zagrożenia charakteryzujące materiał:

  • zagrożenie dla klasy 3 na poziomie III grupy pakowania,
  • zagrożenie dla klasy 6.1 na poziomie I grupy pakowania.

W tym przypadku zagrożeniem dominującym jest działanie trujące.

 

Krok 5

Określ ewentualne zagrożenie dodatkowe lub stwierdź, że materiał nie wykazuje zagrożeń dodatkowych.

 

Krok 6

Określ numer UN i prawidłową nazwę przewozową materiału na podstawie ustalonych informacji. Skorzystaj z Table 4.1.A – List of generic and N.O.S. Proper Shipping Names. Pamiętaj o dodatkowych danych zawartych w treści zadania: Materiał jest pestycydem bipirydylowym. Skieruj się do: klasa 6/podklasa 6.1/Specific Entries/Pesticides, liquid ponieważ posiadasz informacje, które pozwalają na uszczegółowienie prawidłowej nazwy przewozowej.

 

  • Numer UN: UN 3015
  • Nazwa przewozowa: BIPYRYDILIUM PESTICIDE, LIQUID, TOXIC, FLAMMABLE

 

PODSUMOWANIE

Klasa: 6 – Materiały trujące i zakaźne

Podklasa: 6.1 – Materiały trujące

Grupa pakowania: I

Numer UN: UN 3015

Nazwa: BIPYRYDILIUM PESTICIDE, LIQUID, TOXIC, FLAMMABLE

0
11
7 października 2017 Kategoria: Klasyfikacja towarów niebezpiecznych - ćwiczenia Autor: Karolina Kołdys

Klasyfikacja towarów niebezpiecznych – ćwiczenia, cz. X

Klasyfikacja towarów niebezpiecznych – ćwiczenia, cz. X (ćwiczenia przygotowujące do egzaminu dla kandydatów na doradców ADR/RID, 10/10)

Efektem rozwiązania każdego przykładu powinno być ustalenie:

  • numeru UN towaru niebezpiecznego,
  • prawidłowej nazwy przewozowej,
  • grupy pakowania.

Do każdego kroku wskaż podstawę prawną.

Przykłady

Przykład nr 28

Gaz zaadsorbowany na porowatym materiale stałym, wykazujący dodatkowo działanie trujące, utleniające i żrące.

Przykład nr 29

Rozszczepialny heksafluorek uranu.

Przykład nr 30

Materiał reagujący łatwo z wodą. W tracie badania zaobserwowano wydzielanie gazu palnego – 30 litrów w ciągu godziny z 1 kg materiału. Dla materiału wykonano również następujące badanie:
Próba kontrolna – (stosunek masowy: 50% nadtlenek wapnia : 50% celuloza) – szybkość palenia: t1 = 81 s, t2 = 83 s, t3 = 80 s, t4 = 84 s, t5 = 82 s,
Badany materiał – (stosunek masowy: 50% badany materiał : 50% celuloza) – szybkość palenia: t1 = 89 s, t2 = 91 s, t3= 91 s, t4= 93 s, t5 = 92 s.

 

0
32