Sprawozdanie roczne – ważny obowiązek przedsiębiorstw zaangażowanych w obrót towarami niebezpiecznymi

Sprawozdanie roczne to dokument, który zobowiązany jest przedłożyć właściwym władzom uczestnik przewozu towarów niebezpiecznych. Uczestnikami przewozu są podmioty, które zaangażowane są w obrót towarami niebezpiecznymi, tj. zostały wymienione w Umowie ADR (przewóz drogowy), Regulaminie RID (przewóz kolejowy), Umowie ADN (przewóz śródlądowy). Sprawozdanie roczne to nic innego jak krótka charakterystyka działalności uczestnika przewozu w minionym roku. W dokumencie tym zawiera się informacje na temat ilości towarów niebezpiecznych z którymi styczność miało przedsiębiorstwo, ze szczególnym uwzględnieniem:

• zakresu przewozu,
• sposobu przewozu,
• rodzaju operacji transportowych.

Czynności, które zostały uwzględnione w formularzu sprawozdania to pakowanie, napełnianie, załadunek, przewóz, rozładunek, przewóz na bocznicy (tylko w aspekcie przewozu kolejowego) oraz wyładunek, manipulowanie i sztauowanie, ważenie (tylko w aspecie przewozu statkami żeglugi śródlądowej).

Kto zobowiązany jest przedłożyć sprawozdanie roczne?

Dokument ten powinien zostać przedłożony przez przedsiębiorstwa, które zaangażowane są w powyższe czynności i wykonują je w takim charakterze i z udziałem towarów niebezpiecznych w takich ilościach, że operacje te podlegają pod pełne przepisy Umowy ADR/Regulaminu RID/Umowy ADN. Jeżeli powyższe czynności realizowane są na wyłączeniach całkowitych i częściowych spod wskazanych przepisów, uczestnik przewozu nie ma obowiązku przekazywania sprawozdania rocznego. Obowiązek ten nie dotyczy również podmiotów i nie obejmuje towarów niebezpiecznych, których przewóz odbywał się w całości poza terytorium naszego kraju oraz materiałów zawartych w próżnych, nieoczyszczonych opakowaniach, cysternach, kontenerach i pojazdach. Należy pamiętać o tym, że mimo, iż obowiązek przedłożenia sprawozdania rocznego ciąży na uczestniku przewozu, to jedyną osobą, która może sporządzić dokument jest doradca ds. bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych. Specjalista sporządzający dokument powinien posiadać ważne świadectwo doradcy z uprawnieniami adekwatnymi do rodzaju transportu w który przedsiębiorca jest zaangażowany, tj.

• przewóz drogowy – doradca ADR,
• przewóz kolejowy – doradca RID,
• przewóz śródlądowy – doradca ADN.

Nie da się ukryć, że większość przedsiębiorstw postrzega rolę doradcy jako narzędzie do sporządzenia sprawozdania rocznego, zapominając o tym, że specjalista ten pomaga wypełniać inne obowiązki wynikające z obowiązujących przepisów i podpowiada jak robić to w sposób rozsądny.

W ilu egzemplarzach powinno zostać sporządzone sprawozdanie roczne i do jakich władz powinno zostać skierowane?

Sprawozdanie roczne powinno zostać sporządzone w minimum dwóch egzemplarzach. Jeden egzemplarz kierowany jest do właściwych władz, natomiast drugi powinien być przechowywany przez uczestnika przewozu w siedzibie przez okres 5 lat od dnia jego wysłania. Jeżeli przedsiębiorca zaangażowany jest w przewóz:

• drogowy (ADR) – sprawozdanie powinno zostać przekazane wojewódzkiemu inspektorowi transportu drogowego właściwemu ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania uczestnika przewozu towarów niebezpiecznych,
• kolejowy (RID) – Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego,
• śródlądowy (ADN) – dyrektorowi urzędu żeglugi śródlądowej właściwemu ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania uczestnika przewozu towarów niebezpiecznych.

Sprawozdanie powinno być przekazane do właściwej władzy w terminie do dnia 28 lutego każdego roku następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie.

Konsekwencje niewypełnienia obowiązku

Nieprzygotowanie sprawozdania rocznego przez doradcę ds. bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych to rażące naruszenie przepisów. Zdarzenie to może skutkować cofnięciem świadectwa doradcy. Natomiast, jeżeli uczestnik przewozu nie prześle w ustawowo określonym terminie sprawozdania rocznego, to może to skutkować nałożeniem sankcji karnej. Wysokość sankcji uzależniona jest dni zwłoki, tj.:

•  jeżeli od ustawowo określonego terminu do dnia przesłania sprawozdania nie upłynęło 14 dni – 200 zł,
• jeżeli od ustawowo określonego terminu do dnia przesłania sprawozdania upłynęło co najmniej 14 dni – 2000 zł,
•  jeżeli od ustawowo określonego terminu przesłania sprawozdania upłynęły co najmniej 3 miesiące – 5000 zł.

Należy pamiętać o tym, że bardzo często kara nałożona z tytułu niewypełnienia tego obowiązku to dopiero wierzchołek góry lodowej.