Przewóz środków ograniczających pandemię – czy w tej sytuacji należy bezwzględnie stosować wszystkie przepisy?

Skład jakościowy i ilościowy preparatów

Podczas obecnej pandemii, dość istotny czynnik stanowią płyny i żele dezynfekujące. Produkty, ze względu na skład, klasyfikowane są jako materiały ciekłe zapalne klasy 3, głównie jako:

• UN 1987 ALKOHOLE I.N.O.,
• UN 1170 ETANOL lub ETANOL, ROZTWÓR,
• UN 1219 IZOPROPANOL,
• UN 1993 MATERIAŁ ZAPALNY CIEKŁY I.N.O.

Preparaty te składają się zazwyczaj z następujących komponentów:

• alkohol izopropylowy o zawartości min. 60%, sole chlorheksydyny (1%-3%),
• alkohol etylowy (60%-85%), alkohol izopropylowy (1%-5%), glicerol (1%-5%), alkohol tert-butylowy (0%-1%),
• alkohol etylowy (min. 70%), glicerol (min. 1%).

Skład spełnia swoje zadanie, ponadto, chlorheksydyna stosowana jest dodatkowo w roztworach dezynfekujących ze względu na to, że wykazuje silnie działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze. Gliceryna natomiast jest składnikiem, którym w pewnym stopniu neutralizuje przesuszające oddziaływanie alkoholi na naszą skórę.

Możliwości w zakresie realizacji przewozu

Preparaty o właściwościach dezynfekujących, które uznano za produkty farmaceutyczne gotowe do stosowania, będące materiałami produkowanymi i pakowanym do sprzedaży detalicznej lub są dystrybuowane w celu osobistego lub domowego zastosowania, nie podlegają przepisom z zakresu problematyki przewozu towarów niebezpiecznych w transporcie drogowym. W innych przypadkach, w zależności od specyfiki realizowanego przewozu dystrybuowane są na wyłączeniach częściowych, tj.:

• wyłączeniu dla towarów zapakowanych w ilościach ograniczonych, tzw. „LQ”,
• wyłączeniu dotyczącym ilości przewożonych w jednostce transportowej (tzw. „wyłączenie 1.1.3.6”).

Przy większych zapotrzebowaniach, zwłaszcza przy przewozach kierowanych za granicę kraju, przewozy tego produktu realizowane są na pełnych przepisach Umowy ADR – w sztukach przesyłki lub cysternach.

Czy w tak szczególnych sytuacjach dodatkowe zwolnienie ze stosowania przepisów jest możliwe?

Pomijając wyłączenie całkowite przygotowane dla osób prywatnych, możliwość skorzystania z wyłączeń spod przepisów w przypadkach szczególnych gwarantują umowy wielostronne. Polega to na tym, że właściwe władze Umawiających się Stron mogą uzgodnić bezpośrednio między sobą dopuszczenie niektórych operacji transportowych na swoich terytoriach na zasadach czasowego odstępstwa od wymagań ADR.

Umowa, która została zainicjowana w sprawie zwolnień dotyczących przewozu produktów dezynfekcyjnych, o numerach UN wymienionych w niniejszej publikacji, to umowa M328. Dokument zakłada, że płyny dezynfekcyjne mogą być transportowane bez stosowania większości przepisów Umowy ADR, pod warunkiem, iż będą pakowane w ilości nie większej niż 5 litrów na opakowanie, a ilość załadowana na jedną jednostkę transportową nie przekroczy 240 litrów.

Przy realizowaniu przewozu na powyższych zasadach:

• pakujący powinien zapewnić opakowania dobrej jakości, niepodatne na oddziaływanie materiałów niebezpiecznych, niepowodujące niebezpiecznych zjawisk i niedopuszczające do przenikania materiałów niebezpiecznych (mogą więc być to opakowania niecertyfikowane),
• załadowca nie powinien ładować do jednej jednostki transportowej żadnych innych towarów niebezpiecznych poza produktami, których dotyczy umowa,
• przewoźnik powinien wyposażyć pojazd w odpowiednie gaśnice i przewozić kopię umowy w jednostce transportowej,
• podmioty zobowiązane są zgłaszać wypadki i incydenty dotyczące powyższych przewozów w ciągu 24 godzin do właściwej władzy w sprawie transportu towarów niebezpiecznych w danym kraju.

Ponadto do Umowy M328 został dodany załącznik, którym są pisemne instrukcje, podające wytyczne w zakresie postępowania przy wypadku lub incydencie, który może wystąpić w trakcie realizacji przewozu.

Do Umowy M328 przystąpiły kraje takie jak Luksemburg, Belgia, Francja, Irlandia, Szwajcaria i Dania. Data jej wygaśnięcia została określona na 31.08.2020.

Polska nie przystąpiła do powyższej Umowy. Konsultacje nad dokumentem prowadzone są od dłuższego czasu, niemniej oficjalnego stanowiska brak. W związku z powyższym oraz faktem, że znaczna część moich kontrahentów w sposób nieodpłatny, w ramach pomocy, przekazuje środki dezynfekcyjne do szpitali i innych placówek medycznych, postanowiłam zwrócić się z zapytaniem do Ministerstwa w tej sprawie. Pozytywnym aspektem tej strony jest to, że odpowiedź z Ministerstwa Infrastruktury nadeszła bardzo szybko. Negatywną okoliczność natomiast stanowi informacja, iż pomimo poddania Umowy konsultacjom i szczegółowej analizie, ustalono, że w obecnej chwili nie ma podstaw do jej podpisania.

Mimo tego, jak bardzo cenię sobie kulturę bezpieczeństwa, jestem na tak i daję zielone światło od siebie dla tego dokumentu, z bardzo prostych powodów:

• sytuacja w której się znaleźliśmy jest absolutnie wyjątkowa i przystąpienie do powyższej Umowy przyniosłoby w mojej opinii więcej korzyści, niż strat,
• przepisy dotyczące problematyki przewozu towarów niebezpiecznych, same w sobie podają bardziej drastyczne przykłady zwolnień całkowitych spod przepisów. Idealnym przykładem w Umowie ADR jest przepis 1.1.3.1 a), którego fragment stanowi, iż osoby prywatne mogą przewozić materiały ciekłe zapalne w naczyniach do wielokrotnego napełniania, pod warunkiem, że zawartość w pojedynczym naczyniu nie przekroczy 60 litrów i 240 litrów na jednostkę transportową. Należy podkreślić, że materiały ciekłe zapalne to bardzo szerokie spektrum produktów. Równie dobrze możemy zdecydować się na przewóz płynu do dezynfekcji, którego temperatura zapłonu waha się w granicach 16 – 21 stopni Celsjusza lub benzyny, której temperatura zapłonu wynosi poniżej minus 10 stopni Celsjusza. Jak widać, różnice w zakresie możliwej zawartości materiału w opakowaniu ogromne.

Uważam, że uproszczenie warunków realizacji przewozu produktów dezynfekcyjnych, zdecydowanie ułatwiłoby ich dystrybuowanie, niezależnie od tego, czy ma ono charakter odpłatny, czy też nieodpłatny.