Oznakowanie wagonów, kontenerów, cystern przewożących towary niebezpieczne (RID)

Wagony, cysterny i kontenery używane do przewozów towarów niebezpiecznych, realizowanych na pełnych przepisach Regulaminu RID, powinny być odpowiednio oznakowane. Elementami takiego oznakowania są:

  • nalepki ostrzegawcze,
  • tablice barwy pomarańczowej,
  • znaki.

Wymagania dotyczące nalepek ostrzegawczych podano w podrozdziale 5.3.1.7 Regulaminu RID. Wymagania dotyczące tablicy barwy pomarańczowej zostały określone w 5.3.2.2 Regulaminu RID. W podrozdziale tym określono wymagania ogólne, wymiary i barwę.

Tablica barwy pomarańczowej zaopatrzona w numer rozpoznawczy zagrożenia (33 – materiał łatwo zapalny ciekły (temperatura zapłonu niższa niż 23 stopni Celsjusza) i numer UN (UN 1203 – benzyna silnikowa lub paliwo silnikowe)

Przewóz w sztukach przesyłki

Przewóz w sztukach przesyłki to przewóz towarów niebezpiecznych w opakowaniach, które są odpowiednio przygotowane do wysyłki.

Umieszczanie tablic barwy pomarańczowej

Przy przewozie zapakowanych materiałów promieniotwórczych z jednym numerem UN na warunkach używania wyłącznego, bez innych materiałów niebezpiecznych, na obu ścianach bocznych wagonu lub kontenera powinna być umieszczona tablica pomarańczowa z numerem rozpoznawczym zagrożenia i numerem UN. W sytuacji gdy wagon zawiera ładunek całkowity składający się ze sztuk przesyłek jednego i tego samego towaru niebezpiecznego tablica pomarańczowa może być założona na obu ścianach bocznych wagonu (5.3.2.1.1 Regulamin RID).

Umieszczanie nalepek ostrzegawczych

Wagony przewożące towary niebezpieczne w sztukach przesyłki powinny być oznakowane dużymi nalepkami ostrzegawczymi po obu ścianach bocznych wagonu (5.3.1.5 Regulamin RID).

Przewóz luzem

Przewóz luzem to przewóz nieopakowanych materiałów stałych lub przedmiotów w wagonach, kontenerach lub kontenerach do przewozu luzem.

Umieszczanie tablic barwy pomarańczowej

Wagony lub kontenery do przewozu luzem powinny być zaopatrzone na obu ścianach bocznych w tablice pomarańczowe z numerem rozpoznawczym zagrożenia i numerem UN (5.3.2.1.1 Regulamin RID). Jeżeli w trakcie realizacji przewozu luzem w kontenerach, tablice nie są dobrze widoczne na zewnątrz wagonów, to takie same tablice powinny być założone na obu ścianach bocznych wagonów (5.3.2.1.5 Regulamin RID).

Umieszczanie nalepek ostrzegawczych

Kontenery do przewozu luzem – nalepki ostrzegawcze powinny być umieszczone na obu bokach oraz z przodu i z tyłu kontenera (5.3.1.2 Regulamin RID). Jeżeli nalepki umieszczone na kontenerach nie są widoczne z zewnątrz przewożących je wagonów, to takie same nalepki powinny być umieszczone na obu ścianach bocznych wagonów (5.3.1.3 Regulamin RID).

Wagony do przewozu luzem – nalepki ostrzegawcze powinny być umieszczone na obu ścianach bocznych wagonów (5.3.1.4 Regulamin RID).

Przewóz w cysternie

Przewóz w cysternie to przewóz materiałów niebezpiecznych w zbiornikach zaopatrzonych w wyposażenie obsługowo-konstrukcyjne.

Umieszczanie tablic barwy pomarańczowej

Wagony-cysterny, wagony-baterie, wagony z cysternami odejmowalnymi, kontenery-cysterny, MEGC, cysterny przenośne powinny być zaopatrzone na obu ścianach bocznych w tablice barwy pomarańczowej z numerem rozpoznawczym zagrożenia i numerem UN (5.3.2.1.1 Regulamin RID).

Jeżeli przewóz realizowany jest w wagonach-cysternach, wagonach-bateriach, w wagonach z cysternami odejmowalnymi, kontenerach-cysternach, MEGC (wieloelementowych kontenerach do gazu), cysternach przenośnych, w których znajdują się różne materiały niebezpieczne (w różnych komorach lub zbiornikach), to tablice pomarańczowe zaopartrzone w numery rozpoznawcze zagrożenia i numery UN powinny zostać umieszczone na obu ścianach bocznych każdej komory zbiornika lub każdego zbiornika (5.3.2.1.2 RID).

W sytuacji gdy tablice pomarańczowe nie są dobrze widoczne na zewnątrz wagonów, to takie same tablice powinny być umieszczone na obu ścianach bocznych wagonów. Wymaganie to nie musi być respektowane w stosunku do oznakowania wagonów krytych i przykrytych oponą wagonową, które przewożą cysterny o pojemności nieprzekraczającej 3000 litrów.

Tablice pomarańczowe z numerem rozpoznawczym zagrożenia i numerem UN, nalepki ostrzegawcze i ewentualne znaki to elementy oznakowania ostrzegające o zagrożeniach stwarzanych przez towary niebezpieczne.

Umieszczanie nalepek ostrzegawczych

Kontenery-cysterny, cysterny przenośne, MEGC – nalepki powinny być umieszczone na obu bokach oraz z przodu i z tyłu kontenera-cysterny, cysterny przenośnej, MEGC. W przypadku realizowania przewozu w wielokomorowym kontenerze-cysternie, cysternie przenośnej, odpowiednie nalepki powinny być umieszczone na wysokości każdej komory, a ponadto jedna nalepka odpowiadająca każdemu ze wzorów nalepek występujących na bokach powinna zostać umieszczona na obu czołach. W sytuacji gdy wszystkie komory wymagają oznakowania takimi samymi nalepkami ostrzegawczymi, to mogą one zostać umieszczone tyko raz na każdym boku oraz na każdym czole kontenera-cysterny lub cysterny przenośnej (5.3.1.2 Regulamin RID).

W przypadku gdy nalepki, które zostały umieszczone na kontenerze-cysternie, cysternie przenośnej, MEGC nie są dobrze widoczne z zewnątrz przewożących je wagonów, to takie same nalepki powinny być umieszczone na obu ścianach bocznych tego wagonu (5.3.1.3 Regulamin RID).

Wagony-cysterny, wagony-baterie, wagony z cysternami odejmowalnymi – nalepki powinny być umieszczone na obu ścianach bocznych wagonów. W sytuacji przewozu dwóch lub więcej materiałów niebezpiecznych w wielokomorowym wagonie-cysternie lub wielokomorowej cysternie odejmowalnej, odpowiednie nalepki ostrzegawcze powinny być umieszczone na obu ścianach bocznych na wysokości każdej komory. W przypadku gdy na wszystkich komorach wymagane jest umieszczenie takich samych nalepek ostrzegawczych, to powinny zostać umieszczone tylko raz na każdej ścianie bocznej. Jeżeli wymagane jest umieszczenie na danej komorze dwóch lub więcej nalepek ostrzegawczych, to powinny one być umieszczone blisko siebie (5.3.1.4 Regulamin RID).

Benzyna klasyfikowana jest jako towar niebezpieczny klasy 3 – Materiał zapalny ciekły. Przy realizowaniu takich przewozów uznawana jest również za towar wysokiego ryzyka (TWR).

Wagon-cysterna przewożący benzynę silnikową. Oznakowanie: tablice pomarańczowe z numerem rozpoznawczym zagrożenia [33] i numerem UN [1203], duża nalepka ostrzegawcza nr 3 [Materiały zapalne ciekłe], znak dla materiałów zagrażających środowisku na obu ścianach bocznych wagonu.

 

Dodatkowe informacje

 

Przewóz materiałów promieniotwórczych

Przy przewozie materiałów promieniotwórczych duża nalepka ostrzegawcza zagrożenia dominującego powinna być zgodna ze wzorem 7D.

Duża nalepka ostrzegawcza dla materiałów promieniotwórczych (7D)

Nalepka ta nie jest wymagana dla wagonów i kontenerów wielkich w których przewożone są wyłączone sztuki przesyłki. W sytuacji gdy dla wagonu, kontenera wielkiego, MEGC, kontenera-cysterny lub cysterny przenośnej wymagane jest równoczesne umieszczenie nalepki o wzorze 7 D i 7A, 7B lub 7C, to obie nalepki mogą zostać zastąpione wymaganą nalepką o wzorze 7A, 7B lub 7C, powiększoną do rozmiarów nalepki o wzorze 7D (5.3.1.1.3 Regulamin RID).

Przewóz próżnych nieoczyszczonych jednostek ładunkowych

Wymagania dotyczące umieszczania tablic barwy pomarańczowej mają również zastosowanie do próżnych, nieoczyszczonych, nieodgazowanych i nieodkażonych wagonów-cystern, wagonów-baterii, wagonów z cysternami odejmowalnymi, kontenerów-cystern, cystern przenośnych, MEGC oraz próżnych nieoczyszczonych i nieodkażonych wagonów i kontenerów do przewozu luzem (5.3.2.1.7 Regulamin RID).

Ponadto, próżne nieoczyszczone i nieodgazowane wagony-cysterny, wagony z cysternami odejmowalnymi, wagony-baterie, kontenery-cysterny, MEGC i cysterny przenośne, jak również próżne nieoczyszczone wagony i kontenery do przewozu luzem , powinny być nadal zaopatrzone w nalepki ostrzegawcze , które były wymagane dla ostatniego ładunku (5.3.1.6 Regulamin RID).

Przewóz oczyszczonych jednostek ładunkowych

Tablice barwy pomarańczowej, które nie dotyczą przewożonych towarów niebezpiecznych lub ich pozostałości, powinny być zdjęte lub zakryte. Zakrycie powinno być zrealizowane w taki sposób, aby było całkowite i skuteczne po 15 minutach przebywania w ogniu (5.3.2.1.8 Regulamin RID).

Duże nalepki ostrzegawcze, które nie dotyczą przewożonych towarów lub ich pozostałości, powinny być zdjęte lub zakryte (5.3.1.1.6 Regulamin RID).

Znaki

 

Znak dla materiałów przewożonych w podwyższonej temperaturze (5.3.3 Regulamin RID)

Wagony – znak powinien być umieszczony na obu ścianach bocznych.

Kontenery-cysterny, cysterny przenośne, kontenery wielkie – znak powinien być umieszczony na obu ścianach bocznych oraz na obu ścianach czołowych.

Znak dla materiałów zagrażających środowisku (5.3.6 Regulamin RID)

Znak dla materiałów zagrażających środowisku powinien być umieszczany w taki sam sposób jak duże nalepki ostrzegawcze.

Wagon przewożący materiał zagrażający środowisku – przykład oznakowania

Znaki manewrowania  (5.3.4 Regulamin RID)

Znaki manewrowania, według wzorów 13 i 15

Znaki manewrowania należy umiesczać na obu ścianach bocznych wagonów.

Pas pomarańczowy  (5.3.5 Regulamin RID)

Wagony-cysterny i wagony-baterie, które są przeznaczone do przewozu gazów skroplonych, skroplonych schłodzonych i rozpuszczonych powinny być zaopatrzone w nieodblaskowy pomarańczowy pas o szerokości ok. 30 cm, otaczający zbiornik na wysokości jego osi podłużnej.

Znak dla  towarów zapakowanych w ilościach ograniczonych  (3.4.13 i 3.4.14 Regulamin RID)

Wagony przewożące towary niebezpieczne zapakowane w ilościach ograniczonych powinny być oznakowane znakiem dla towarów zapakowanych w ilościach ograniczonych na obu ścianach bocznych. Jeżeli wagon zawiera inne towary niebezpieczne dla których wymagane jest naniesienie dużych nalepek ostrzegawczych, to może zostać oznakowany tylko tymi nalepkami lub jednocześnie nalepkami ostrzegawczymi i znakiem dla towarów niebezpiecznych zapakowanych w ilościach ograniczonych.

Znak dla towarów zapakowanych w ilościach ograniczonych – Limited Quantities (LQ)

Znak dla towarów zapakowanych w ilościach ograniczonych nie jest wymagany, jeżeli całkowita masa brutto przewożonych sztuk przesyłek zawierających towary niebezpieczne na wyłączeniu „LQ” nie przekracza 8 ton na wagon.

Kontenery wielke przewożące towary niebezpieczne zapakowane w ilościach ograniczonych powinny być oznakowane znakiem dla towarów zapakowanych w ilościach ograniczonych na obu ścianach bocznych i czołowych. Jeżeli kontener zawiera inne towary niebezpieczne, dla których wymagane jest naniesienie dużych nalepek ostrzegawczych, to może zostać oznakowany tylko tymi nalepkami lub jednocześnie nalepkami ostrzegawczymi i znakiem dla towarów niebezpiecznych zapakowanych w ilościach ograniczonych.

Znak dla towarów zapakowanych w ilościach ograniczonych nie jest wymagany, jeżeli całkowita masa brutto przewożonych sztuk przesyłek zawierających towary niebezpieczne na wyłączeniu „LQ” nie przekracza 8 ton na kontener wielki.

Znak ostrzegający o fumigacji (5.5.2.3 Regulamin RID)

Znak ostrzegający o fumigacji

Znak ostrzegający o fumigacji umieszcza się w każdym miejscu dostępu w miejscu, aby był dobrze widoczny dla osób otwierających lub wchodzących do jednostki transportowej cargo poddanej fumigacji.

Znak ostrzegawczy o chłodzeniu/klimatyzowaniu dla wagonów i kontenerów (5.5.3.6 Regulamin RID)

Znak ostrzegawczy o chłodzeniu/klimatyzowaniu dla wagonów i kontenerów

Znak ostrzegawczy o chłodzeniu/klimatyzowaniu powinien zostać umieszczony w każdym punkcie dostępu w taki sposób, aby był łatwo widoczny dla osób otwierających lub wchodzących do wagonu lub kontenera.

0

Przewóz towarów niebezpiecznych koleją – realizowanie przewozów na wschód (Załącznik 2 do SMGS)

Transport kolejowy, zaraz po transporcie drogowym jest najpopularniejszym rodzajem transportu w Polsce. Zdolność do jednorazowego przewozu dużych ładunków, wysoka niezawodność przewozów, stosunkowo niskie koszty transportu to tylko część zalet, które decydują o wyborze transportu kolejowego do realizacji przewozów. Nie da się ukryć, że jedną z istotniejszych grup towarów przewożonych za pomocą tego transportu stanowią towary niebezpieczne. W 2015 roku przetransportowano ich niemalże 23 mln ton, wśród których największy udział miały materiały ciekłe zapalne (zwłaszcza ropa i ropopochodne) oraz materiały żrące.

Problematykę przewozu kolejowego towarów niebezpiecznych regulują przepisy Regulaminu dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (Regulamin RID), który stanowi załącznik C do Konwencji o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF), której Polska jest sygnatariuszem. Krajami członkowskimi COTIF są głównie państwa członkowskie i kandydaci do Unii Europejskiej. Jakie akty prawne regulują więc problematykę przewozów w innych kierunkach świata?

Zał. 2 do SMGS a Regulamin RID

SMGS to Umowa o Międzynarodowej Kolejowej Komunikacji Towarowej, która powstała w 1951 roku i została zawarta na czas nieograniczony. Akt ten ustala zasady bezpośredniej międzynarodowej komunikacji kolejowej dla przewozu przesyłek towarowych pomiędzy kolejami państw takich jak Białoruś, Ukraina, Chiny, Rosja, Uzbekistan, Tadżykistan, Kazachstan, Wietnam. Załącznik 2 do Umowy poświęcony jest problematyce przewozu towarów niebezpiecznych.

Pomiędzy przepisami Regulaminu RID a załącznikiem 2 do SMGS występują pewne istotne różnice. Dotyczą one przede wszystkim budowy, eksploatacji i oznakowania jednostek transportowych, jak również dokumentacji towarzyszącej przewozom.

Dodatkowe zapisy w liście przewozowym mogą dotyczyć między innymi konieczności wskazania numeru karty awaryjnej, minimalnej liczby wagonów ochronnych, sposobie prowadzenia rozrządu i zagrożeniu, które stwarza przewożony towar niebezpieczny.

Dodatkowe zapisy w liście przewozowym mogą dotyczyć między innymi konieczności wskazania numeru karty awaryjnej, minimalnej liczby wagonów ochronnych, sposobie prowadzenia rozrządu i zagrożeniu, które stwarza przewożony towar niebezpieczny.

Ponadto, Wykaz Towarów Niebezpiecznych zawarty w Zał. 2 do Umowy SMGS zawiera dodatkowe wytyczne, tj.:

– kolumna 21 a – Numer karty awaryjnej,

– kolumna 21 b – Liczba wagonów ochronnych,

– kolumna 21 c – Warunki rozrządu z górki rozrządowej.

Wszystkie powyższe informacje powinny zostać uwzględnione przez nadawcę w liście przewozowym.

Wraz z nowelizacją, która miała miejsce w 2015 roku, Regulamin RID uznał załącznik 2 do SMGS. Jeżeli po przewozie, który jest realizowany na podstawie przepisów Regulaminu następuje przewóz zgodnie z przepisami Załącznika 2 do SMGS, to do tej części trasy mają zastosowanie wytyczne zawarte w tymże załączniku. W takiej sytuacji oznakowanie sztuk przesyłki, opakowań zbiorczych, wagonów-cystern i kontenerów-cystern, informacje zawarte w dokumentach towarzyszących przewozowi powinny być sporządzone również w języku rosyjskim lub chińskim, oprócz języków wymaganych przez RID.

Znaczenie dodatkowych wymagań

 

Karty awaryjne

Karty awaryjne zawierają informacje dotyczące właściwości towaru niebezpiecznego, środków ochrony indywidualnej oraz wskazania w zakresie podjęcia działań w sytuacji awaryjnej. Dane zawarte w kartach awaryjnych umożliwiają zabezpieczenie współpracy przy likwidacji sytuacji awaryjnej powstałej w trakcie przewozu lub czynności mu towarzyszących – załadunku i rozładunku.

Wagony ochronne

Liczba wagonów ochronnych to minimalna fizyczna ilość wagonów, które oddzielają wagony z towarami niebezpiecznymi od wagonów z ludźmi i lokomotywy. Jeżeli w kolumnie 21b Wykazu Towarów Niebezpiecznych Załącznika 2 do SMGS znajduje się kreska ułamkowa, to w liczniku wskazuje się minimalne ilości wagonów ochronnych, które należy użyć przy przewozie towarów niebezpiecznych w wagonach krytych i kontenerach. W mianowniku natomiast, podaje się minimalną liczbę wymaganych wagonów ochronnych przy przewozie towarów niebezpiecznych w wagonach-cysternach, kontenerach-cysternach oraz cysternach przenośnych. Myślnik („-„) znajdujący się w tej kolumnie oznacza, że wagony ochronne nie są wymagane przy przewozie danego towaru niebezpiecznego.

Wskazanie minimalnej liczby wagonów ochronnych w Wykazie Towarów Niebezpiecznych w Załączniku 2 do SMGS

Wskazanie minimalnej liczby wagonów ochronnych w Wykazie Towarów Niebezpiecznych w Załączniku 2 do SMGS

Znaczenie poszczególnych cyfr:

Pierwsza cyfra – od lokomotywy prowadzącej (w przypadku ułamka: licznik – od parowozu na paliwo stałe, mianownik – od lokomotywy elektrycznej, spalinowej lub parowozu na paliwo ciekłe),

Druga cyfra – od lokomotywy popychającej na paliwo stałe, ze znakiem * – od wszystkich lokomotyw

popychających,

Trzecia cyfra – od wagonów z ludźmi,

Czwarta cyfra – od lokomotywy na paliwo stałe podczas manewrów.

Cyfra „0” oznacza brak jakichkolwiek wymagań w zakresie stosowania wagonów ochronnych.

Warunki rozrządu z górki rozrządowej

Warunki te wskazywane są w kolumnie 21 c Wykazu Towarów Niebezpiecznych Załącznika 2 do SMGS za pomocą kodów M1, M2 i M3. Znaczenie poszczególnych kodów przedstawia się następująco:

M1 – Zakaz staczania z górki rozrządowej

Wagony w trakcie manewrów powinny być odstawiane lub przetaczane za pomocą lokomotywy sprzęgniętej z taborem od strony torów rozrządowych lub kierunkowych należących do danej górki rozrządowej wraz z przestrzeganiem i zachowaniem wymaganej liczby wagonów ochronnych. Manewry powinny być prowadzone w sposób ostrożny, z wyeliminowaniem ryzyka uderzeń i gwałtownych zatrzymań. Prędkość nabiegania wagonów zawierających towary niebezpieczne przy ich łączeniu z lokomotywą lub innymi wagonami nie powinna przekraczać 3 km/h. Przejazd wagonów przez górkę rozrządową powinien odbywać się tylko z lokomotywą.

M2 – Staczać z górki rozrządowej ostrożnie

Wagony zawierające towary niebezpieczne powinny być staczane z górki rozrządowej z zachowaniem wykluczenia możliwości zderzenia się ich z wagonami, które znajdują się już na torach rozrządowych i z następnymi odprzęgami, które są kierowane na te tory rozrządowe.

M3 – Przy przewozie w opakowaniach szklanych staczać z górki rozrządowej ostrożnie

Wagony zawierające towary niebezpieczne powinny być staczane z górki rozrządowej z zapewnieniem wyeliminowania zderzania się tych wagonów z wagonami, które już znajdują się na torach rozrządowych oraz z następnymi odprzęgami, kierowanymi na te tory rozrządowe.

Umieszczanie oznakowań

 

Pasy wyróżniające

W Regulaminie RID dla wagonów-cystern i wagonów-baterii przewożących gazy skroplone, skroplone schłodzone lub rozpuszczone wymagane jest oznaczenie zbiornika nieodblaskowym pasem pomarańczowym o szerokości ok. 30 cm otaczającym zbiornik na wysokości jego osi podłużnej. Załącznik 2 do SMGS natomiast przewiduje pasy wyróżniające o różnych kolorach i szerokości. Oznakowanie to uzależnione jest od rodzaju przewożonego medium i szerokości torów po których poruszają się wagony. Na wagony-cysterny kolei o rosyjskim rozstawie szyn (1520 mm) dla niżej wymienionych gazów nanosi się pas o szerokości ok. 30 cm na wysokości osi podłużnej wzdłuż zbiornika:

  • dla UN 1005 AMONIAK BEZWODNY – koloru żółtego,
  • dla UN 1017 CHLOR – koloru ciemnozielonego,
  • dla gazów o zapalnych o kodach klasyfikacyjnych 2F, 3F, 4F – koloru czerwonego.

Na wagonach-cysternach kolei o standardowym rozstawie szyn (1435 mm) przewożących gazy skroplone, schłodzone skroplone i rozpuszczone, na wysokości osi podłużnej wokół zbiornika powinien zostać naniesiony pas barwy pomarańczowej o szerokości ok. 30 cm.

Umieszczanie numeru karty awaryjnej

Numer karty awaryjnej umieszczany jest na nalepce ostrzegawczej pomiędzy numerem klasy a symbolem zagrożenia lub na oddzielnej, białej, prostokątnej tabliczce. Tabliczki z numerem karty awaryjnej powinny zostać umieszczone obok lub pod nalepką ostrzegawczą. Oznakowanie powinno charakteryzować się odpornością na warunki atmosferyczne i inne czynniki w takim stopniu, aby było czytelne i trwałe w czasie nie krótszym niż czas przewozu. Sposoby umieszczania numeru karty awaryjnej:

Sposoby umieszczania numeru karty awaryjnej

0